- Wat een verzwikte enkel is,
- wat enkelbanden zijn,
- waar u last van kunt hebben,
- tips voor thuis,
- wanneer herbeoordeling plaatsvind,
- wat de vooruitzichten zijn.
Wat is een verzwikte enkel?
Bij het verzwikken van de enkel, kantelt de voet naar binnen of naar buiten terwijl u het been belast. Daarbij kunnen diverse letsels ontstaan, uiteenlopend van een verrekking of verscheuring van het gewrichtskapsel en de enkelbanden tot breuken van de enkel of in de voetwortel. Het is goed om u te realiseren dat bij het vaststellen van een aandoening de situatie voor iedereen anders kan zijn.
De informatie hieronder beschreven gaat alleen over het verrekken of inscheuren van de enkelbanden. Dit letsel komt in Nederland per jaar bij ongeveer 340.000 mensen voor. De helft daarvan ontstaat tijdens sportbeoefening.
Wat zijn enkelbanden?
De enkel bestaat uit een complex van verschillende banden die de enkelvork met de voetwortel verbinden. Deze dienen voor stabiliteit van het enkelgewricht en voor het begeleiden van de bewegingen. Meestal zijn de banden aan de buitenzijde van de enkel opgerekt danwel verscheurd en van de daar aanwezige banden is vaak de voorste (het ligamentum fibulotalare anterius) het meeste aangedaan.
Wanneer het letsel gering is, zijn de enkelbanden alleen maar iets ‘uitgerekt’. Het kan ook zo ernstig zijn dat een inscheuring van de enkelbanden is ontstaan.
Wat zijn de klachten?
Het hangt van de ernst van het letsel af wat u ervan merkt. Bij een simpele verrekking heeft u betrekkelijk weinig pijn en zwelt uw enkel misschien iets op. U kunt nog wel lopen.
Bij een flinke inscheuring heeft u veel pijn. Uw enkel wordt direct erg dik door de bloeduitstorting en u kunt er beslist niet meer op lopen. Er wordt dan voor de zekerheid ook een röntgenfoto gemaakt op de Spoed Eisende Hulp.
Wat u zelf kunt doen?
- U moet dan een dag of vijf rusten en uw been zo veel mogelijk hoog leggen. Dit houdt in dat uw voet hoger dan uw knie ligt en uw knie hoger dan uw billen is.
- ‘s Nachts kunt u uw matras ophogen door iets onder uw matras te leggen, bijvoorbeeld een kussen, een aantal boeken of een koffertje.
- U mag niet op uw gipsspalk lopen, kijk voor meer informatie bij ‘gips om uw been’
- Mag u lopen (met of zonder krukken) op geleide van de klachten.
- Adviseren wij het gebruik van krukken, ook voor kleine stukjes lopen (bijvoorbeeld bij toilet bezoek).
- Mag dit drukverband niet nat worden.
- Houdt u er rekening mee dat u niet verzekerd bent, als u met drukverband autorijdt.
- Laat u het drukverband 3 dagen (dag en nacht) zitten.
- Om de enkel met het drukverband soepel te houden, raden wij u aan een aantal keren per dag oefeningen te doen. Door de tenen naar de neus te bewegen en daarna te strekken kunt u het soepel houden bevorderen.
Wanneer herbeoordeling?
In het geval van een enkelverzwikking wordt er soms tijdens het eerstvolgende polikliniekbezoek of de controle bij de huisarts een tapeverband aangelegd ter ondersteuning van de enkelbanden. U mag uw enkel dan weliswaar weer belasten maar nog niet auto rijden en sporten. Wij raden u aan hier rekening mee te houden.
Deze herbeoordeling van de enkel gebeurd vaak na een periode van vijf dagen tot een week. Uw enkel is dan voldoende afgeslankt, de (huis)arts of gipsverbandmeester kan dan op grond van onderzoek een goede indruk krijgen van de ernst van het letsel.
Wat zijn mogelijke complicaties?
Complicaties komen gelukkig weinig voor. De belangrijkste zijn: een los fragment kraakbeen in het gewricht en chronische instabiliteit.
Los fragment kraakbeen in het enkelgewricht:
Bij het verzwikken van uw enkel, kan kraakbeen in het enkelgewricht afgebroken zijn en los in uw gewricht liggen. Dit kan bij bepaalde bewegingen op de meest ongelegen momenten in uw gewricht klem komen te zitten en veel pijn geven. Op een gewone röntgenfoto is dit meestal niet te zien. Er is specifiek röntgenonderzoek en eventueel een kijkoperatie nodig om het probleem vast te stellen en op te lossen.
Chronische instabiliteit:
Soms komt het voor dat de scheur in de enkelbanden niet vast groeit of herstelt het zich zodanig dat de banden te lang blijven. Dit resulteert in wat we noemen een chronische instabiliteit. Meestal ontstaat dit pas nadat de enkelbanden meerdere malen gescheurd zijn geweest. Als u hiervan veel hinder ondervindt, kan een operatie nodig zijn waarbij een ‘nieuwe band’ wordt gemaakt. Een nieuwe band is echter nooit zo goed als de oude was voordat hij scheurde.
Wat zijn de vooruitzichten?
Vrijwel iedereen loopt binnen acht weken na een enkelverzwikking weer normaal en hervat het werk. Eén op de vijf patiënten ervaart dan nog pijn, maar op den duur hebben de meeste patiënten geen klachten meer.
Meer informatie?
Voor meer informatie verwijzen wij u naar de Spoedeisende Hulp waar u behandeld bent of uw huisarts.