U bent op de Spoedeisende Hulp geweest vanwege galstenen. U mag weer naar huis van de arts. Hier leest u:
- wat galstenen zijn,
- hoe galstenen kunnen ontstaan,
- wanneer galstenen klachten kunnen geven,
- welke complicaties er kunnen optreden,
- hoe de diagnose galstenen kan worden gesteld,
- welke voedingsadviezen belangrijk zijn,
- bij welke klachten u contact moet opnemen met uw (huis)arts.
Wat zijn galstenen?
Galstenen zijn harde stukjes die ontstaan uit cholesterol in de galblaas of galwegen. Ongeveer 10% van de mensen in westerse landen heeft galstenen, maar de meeste mensen hebben geen klachten. Galstenen kunnen problemen veroorzaken als ze de galvloeistof blokkeren, wat kan leiden tot hevige buikpijn, ook wel galsteenkolieken genoemd.
De galblaas is een klein peervormig zakje van 8 tot 10 centimeter lang, dat aan de rechterkant van het lichaam bij de lever ligt. De lever maakt galvloeistof aan en slaat deze op in de galblaas. Na het eten knijpt de galblaas samen en komt de galvloeistof in de dunne darm, waar het helpt bij de vertering van vetten. Een mens kan goed zonder galblaas leven, omdat de galvloeistof dan direct van de lever naar de dunne darm gaat.
Galvloeistof bevat galzouten, die vetten in kleine druppeltjes verdelen zodat ze beter verteerd kunnen worden. Het bevat ook bilirubine, dat de ontlasting zijn kleur geeft. Als bilirubine niet goed kan wegvloeien, kan de huid en het oogwit geel kleuren, en kan de ontlasting grauw worden. Cholesterol in de galvloeistof wordt via de gal uit het lichaam verwijderd.
Hoe ontstaan galstenen?
Het is niet precies bekend hoe galstenen ontstaan, maar we weten dat galvloeistof soms te dik wordt. Dan ontstaan kleine kristallen die samenklonteren en galstenen vormen. Galstenen kunnen ontstaan door overgewicht, snel afvallen, vrouwelijke hormonen of het gebruik van de pil.
Wanneer geven galstenen klachten?
Galstenen kunnen klachten geven als ze de doorgang van galvloeistof blokkeren. Dit gebeurt als galstenen in de galblaas of galwegen zitten en de doorstroming blokkeren. Dit kan hevige pijn geven in de rechter bovenbuik, die één tot vier uur kan duren en dan langzaam wegzakt. Deze pijn kan samen gaan met misselijkheid, braken en geelzucht. De pijn komt meestal na een vette maaltijd. Andere symptomen van galstenen zijn een vol gevoel, boeren, winderigheid en het niet goed verdragen van vet.
Welke complicaties kunnen er optreden?
Als galstenen vast blijven zitten, kunnen de volgende complicaties ontstaan:
- Een ontsteking van de galblaas, wat kan leiden tot plotseling ziek worden of langdurige, minder hevige pijn.
- Een ontsteking van de galwegen, als een steen de galwegen blokkeert. Dit kan geelzucht en ontstekingen veroorzaken.
- Een acute ontsteking van de alvleesklier, wat kan gebeuren als een galsteen vast zit bij de papil van Vater, waar de afvoergang van de alvleesklier samenkomt met de galwegen en de twaalfvingerige darm.
Hoe kan aanwezigheid van galstenen worden aangetoond?
De diagnose galstenen kan meestal worden gesteld op basis van de klachten (galsteenkoliek) en een echo van de buik. Galstenen in de galwegen kunnen worden opgespoord en verwijderd met een ERCP-onderzoek (Endoscopisch Retrograde Cholangio- en Pancreaticografie). Dit is een kijkonderzoek waarbij de arts met een camera via de maag en twaalfvingerige darm de galwegen onderzoekt.
Wat is de behandeling van galstenen?
De meest effectieve manier om galstenen te behandelen is door de galblaas te verwijderen. Dit gebeurt meestal niet direct tijdens het eerste bezoek aan de Spoedeisende Hulp. Daarom krijgt u eerst pijnstillers om de pijn te verlichten. De arts zal u hierover advies geven.
Vroeger kregen mensen met galstenen een dieet met veel beperkingen, zoals weinig vet eten. Maar uit onderzoek is gebleken dat zo’n dieet weinig helpt. Wat wel belangrijk is, is gevarieerd eten om nieuwe galstenen en klachten te voorkomen.
Misschien heeft u al veel voedingsmiddelen weggelaten omdat u denkt dat ze de klachten veroorzaken. Het risico hiervan is dat uw voeding niet meer alle voedingsstoffen bevat die uw lichaam nodig heeft. Het is beter om uit te zoeken welke voedingsmiddelen bij u klachten geven.
Verminder deze geleidelijk totdat u geen last meer heeft. Als u zelfs bij een kleine hoeveelheid klachten krijgt, kunt u deze voedingsmiddelen tijdelijk vermijden. Probeer ze na een tijdje weer in kleine hoeveelheden te eten, omdat het mogelijk is dat u ze later wel weer verdraagt.
Wanneer contact opnemen met een arts?
- Als u koorts heeft (hoger dan 38 graden).
- Als de pijn blijft aanhouden, ook na het innemen van de pijnstillers.
Meer informatie?
Voor meer informatie verwijzen wij u naar de Spoedeisende Hulp waar u behandeld bent of uw huisarts.