U bent op de spoedeisende hulp geweest vanwege een paniekaanval. Met uitleg en instructies hierover mag u weer naar huis van de arts. Hier leest u:

    • Wat een paniekaanval is
    • Hoe een paniekaanval ontstaat
    • Verschijnselen van een paniekaanval
    • Oorzaken van een paniekaanval
    • Wat u zelf kunt doen bij een paniekaanval
    • Wanneer u contact moet opnemen met uw huisarts

    Wat is een paniekaanval?

    Een paniekaanval is een aanval van hevige angst en spanning, die plotseling begint en enkele minuten tot een uur kan duren. Een paniekaanval gaat gepaard met zowel lichamelijke als psychische klachten. De meest voorkomende klachten zijn; hartkloppingen, zweten, trillen, duizeligheid en ademhalingsproblemen (hyperventilatie). Ook kunt u het gevoel krijgen dat u de controle verliest of angstig zijn om dood te gaan.

    Bij hyperventilatie heeft u het gevoel dat u onvoldoende zuurstof krijgt en misschien zelfs het gevoel dat u stikt. Het tegendeel is echter het geval; u ademt juist meer zuurstof in dan normaal. Doordat u te snel of te diep ademt, zijn 2 stoffen (zuurstof en koolstofdioxide) uit balans. Hierdoor wordt een deel van de lichamelijke klachten veroorzaakt.

    Vroeger spraken we van hyperventilatiesyndroom, tegenwoordig spreken we van een paniekaanval.
    Een paniekaanval is geen ziekte, maar meestal een uiting van pijn of stress.

    Hoe ontstaat een paniekaanval?

    Wanneer u angstig of gespannen bent, of als u pijn heeft, dan kunt u in een toestand van stress raken. Uw lichaam maakt een stresshormoon (adrenaline) aan en dit kan verschillende lichamelijke klachten veroorzaken. Uw hart gaat sneller kloppen, u gaat sneller en oppervlakkiger ademen en krijgt een licht gevoel in uw hoofd. Deze klachten worden tijdens een paniekaanval vaak verkeerd begrepen. Hierdoor raakt u in paniek, neemt de angst nog verder toe en verliest u de controle over uw angst. Zo ontstaat er een vicieuze cirkel. Soms is er geen duidelijke oorzaak of aanleiding voor een paniekaanval maar worden wel deze klachten ervaren.

    Wat zijn de verschijnselen van een paniekaanval?

    • Gevoel van paniek/onrust
    • Angst
    • Benauwd gevoel of kortademigheid
    • Duizeligheid en/of neiging tot flauwvallen
    • Druk of pijn op de borst
    • Hartkloppingen
    • Verkrampte handen en voeten
    • Tintelingen in armen, benen en lippen
    • Zweten
    • Trillen
    • Koud of warm gevoel
    • Misselijkheid
    • Buikkrampen

    Wat zijn de oorzaken van een paniekaanval?

    Een paniekaanval heeft verschillende oorzaken. Het kan veroorzaakt worden door angst, stress of pijn. U bent gevoeliger voor het krijgen van een paniekaanval als u vermoeid of overbelast bent. Tevens is er een verband tussen paniekaanval en een paniekstoornis (waarbij paniekaanvallen met regelmaat optreden) of angststoornis. Bij het ontstaan van deze stoornissen spelen verschillende factoren een rol, zoals erfelijke factoren, ervaringen op kinderleeftijd, karaktereigenschappen en gevoeligheid voor angst.

    Wat kunt u zelf doen bij een paniekaanval?

    Kennis en inzicht
    Bedenk dat de lichamelijke klachten die u ervaart geen kwaad kunnen en vanzelf overgaan. Ze worden door angst en paniek veroorzaakt en niet door een ernstige ziekte. Probeer uzelf gerust te stellen. De verschijnselen worden na 60 tot 90 minuten vanzelf minder.

    Ademhalingsoefeningen
    Probeer rustig te ademen en te ontspannen. Adem in door de neus en uit door de mond, neem bijv. 3 seconden om in te ademen en 6 seconden om uit te ademen. In een papieren zak ademen helpt niet en wordt niet geadviseerd.

    Afleiding, activiteit en ontspanning 
    Leid uzelf af bijvoorbeeld door te denken aan iets wat u prettig vindt. Soms helpt het door hardop te gaan lezen of om terug te tellen van 100 naar 1. U kunt ook een activiteit ondernemen waarin u ontspanning vindt zoals lezen, fietsen, wandelen of iets anders wat bij u past. 

    Zelfreflectie
    Probeer na te gaan waarom bepaalde situaties spanningen oproepen. Het kan zijn dat u zich niet van angst of spanningen bewust bent, maar dat u wel last heeft van de verschijnselen. Ga voor uzelf na of er sprake is van overbelasting door bijvoorbeeld een drukke baan of een druk gezinsleven, slecht slapen of alcohol en drugs gebruik. Het kan inzicht geven wanneer u opschrijft in welke situatie u de verschijnselen krijgt.

    Wanneer moet u contact opnemen met uw huisarts?

    Een paniekaanval gaat meestal vanzelf over. Als u vaker paniekaanvallen heeft, kan er sprake zijn van een paniekstoornis. Maak dan een afspraak bij uw huisarts. Vraag voor meer tips en begeleiding hulp bij uw huisarts of fysiotherapeut voor ademhalingsoefeningen.

    Meer informatie?

    Voor meer informatie verwijzen wij u naar de Spoedeisende Hulp waar u behandeld bent of uw huisarts.